Eski Libya Krallığı’nın Veliaht Prensi Muhammed El Senussi, 24 Aralık Libya Bağımsızlık Günü kapsamında yaptığı açıklamada, Libya'da sorunlara çözüm olabilecek, işe yarayabilecek demokratik bir modele dönüş için gerçek bir ulusal fikir birliğini yeniden yaratan Libya'nın öncülüğünde, yeni bir Ulusal Diyalog başlattıklarını açıkladı. El Senussi, “Libya'nın demokratik modeli, anayasal monarşi platformu üzerine inşa edilmişti; zira bu, Libya'nın kendine özgü demografisine ve tarihine en uygun demokrasi biçimidir. Ama özünde demokrasi var” ifadelerini kullandı.
Eski Libya Krallığı’nın Veliaht Prensi Muhammed El Senussi açıklamalarında şu ifadelere yer verdi;
“İki önemli uzun vadeli değişim, Libya'nın son on yılda istikrar ve ilerleme yolunda karşılaştığı zorlukları büyük ölçüde açıklayabilir. Geçtiğimiz birkaç ay içerisinde, bu değişimleri tersine çevirmek ve ülkemiz için daha iyi bir geleceği güvence altına alabilecek bir çözümün koşullarını yaratmak amacıyla Libya'nın öncülüğünde bir girişim başlattık.
Bu zararlı değişimlerden ilki, Libya'nın ilk olarak 1951 Bağımsızlık öncesi dönemde inşa edilen birleştirici ulusal mutabakatı yaratma yolunu unutmuş olmasıdır. Örneğin, tarihinde ilk kez üç vilayeti birleştirerek bağımsız ve birleşik bir ülke oluşturmak için ulusal fikir birliğinin yaratılması, Libya'nın 24 Aralık 1951'de nasıl ortaya çıktığını gösteriyor. 1969 darbesinden sonra Libya uzlaşmayla değil, zorla yönetildi. Son on yılda, eski rejimin çöküşünün ardından ülke, ulusal bir uzlaşmaya varmanın yolunu bulmaya çalıştı, ancak çok sayıda girişimden ve uluslararası destekten sonra Libyalılar bunu geri kazanamadı.
“1969 DARBESİNDEN SONRA BU DEMOKRATİK YOL DİKTATÖRLÜĞE KAPTIRILDI”
İkinci önemli değişim ise Libya'nın 1969 darbesine kadar izlediği demokratik yolun kaybedilmesiydi. 1951'de Libya, yetişkinlere oy hakkı, bağımsız yargı ve kuvvetler ayrılığı sağlayan parlamenter demokrasiyi öngören yazılı bir anayasaya sahip, anayasal demokratik bir monarşi olarak kuruldu. Libya vatandaşları o dönemde diğer birçok demokrasiden daha ileri haklara sahipti; 1951-1969 arasındaki dönem birçok Libyalı tarafından ülkemizin “Altın Çağı” olarak anılıyordu. Ancak 1969 darbesinden sonra bu demokratik yol diktatörlüğe kaptırıldı. Son on yılda Libya'da demokrasiyi yeniden tesis etmeye yönelik çeşitli girişimler, uygulanan demokrasi biçiminin uymaması nedeniyle başarısız oldu. Libya, aşiret, bölge, şehir, etnik köken ve diğerleriyle rekabet halindeki bağlılıkların söz konusu olduğu demokrasi biçimine başarılı bir şekilde dahil edilemeyecek benzersiz bir tarihe ve ülkeye sahiptir.
Ancak geçtiğimiz birkaç ay içinde, bu sorunları ele alan ve Libya'da işe yarayabilecek demokratik bir modele dönüş için gerçek bir ulusal fikir birliğini yeniden yaratan, Libya öncülüğünde yeni bir Ulusal Diyalog başlattık. Bu yeni Ulusal Diyalog, son Bağımsızlık Günü'nden bu yana önemli bir gelişme oldu.”
“Aslında işin merkezinde demokrasinin restorasyonu var. Bahsettiğim gibi Libya'nın demokratik modeli, anayasal monarşi platformu üzerine inşa edilmişti; zira bu, Libya'nın kendine özgü demografisine ve tarihine en uygun demokrasi biçimidir. Ama özünde demokrasi var. Bugün dünyada İsveç, Hollanda, Birleşik Krallık, Danimarka, Norveç, Malezya ve Japonya da dahil olmak üzere birçok başka demokratik anayasal monarşi modeli bulunmaktadır. Bunlar dünyanın en başarılı ve çağdaş demokrasileri arasındadır. Her biri ülkenin kendi tarihi, kültürü ve ulusal kimliğinden doğmuştur ve bunlarla tutarlıdır. Libya'da da aynısı geçerlidir.
Libya'da biz Libyalılar için işe yarayan kendi demokratik modelimize dönüş için ulusal fikir birliğini yeniden inşa etmek amacıyla, daha önce bu çabayı başaran atalarımızın izinde aktif olarak çalışıyorum.
Yeterince takdir edilmeyen önemli bir gerçek, Libya'nın, II. Dünya Savaşı'nın hemen ardından, elbette aynı olmasa da benzer zorluklarla karşı karşıya olmasıdır. On yıllar süren İtalyan sömürgeciliğinin tahribatı, Libya'nın bir savaş alanı olduğu İkinci Dünya Savaşı, bugün gördüğünüz aynı kabile, bölge ve etnik ilişkiler ve çatlaklar bağlamında bir araya gelerek, bugün karşı karşıya olduğumuzdan muhtemelen daha da kötü bir siyasi manzara yarattı. Ancak Libya, hemen ardından Altın Çağını müjdeleyecek bir çıkış yolu buldu. Bunu, uzlaşmayı ve ulus inşasını mümkün kılmak için sadakati ve vatanseverliği teşvik eden gerekli semboller ve kurumların yanı sıra kendi kültürel ve tarihi normlarına dayanarak, kendi ulusal kimliğine dayanarak, özünde meşruiyeti olan, birleştirici olmak için gerekli ulusal öneme sahip siyasi süreçleri ve yapıları hayata geçirerek yaptı.
“BAŞARILI OLABİLECEK TEK YAKLAŞIM BUDUR”
Yeni Libya Ulusal Diyalogunun konusu da benzer bir mekanizma ve yaklaşımdır. Yıllar süren başarısız siyasi deneylerden sonra, belki de artık başarılı olabilecek tek yaklaşım budur. Bu yeni Ulusal Diyalog, Libya'nın çeşitliliğinin ve ulusal kimliğinin kutlanması üzerine inşa edilen, kapsayıcılık, uzlaşma, meşruiyet ve ulusal birliğe öncelik veren aşamalar halinde titizlikle organize ediliyor.
“ULUSAL DİYALOG, BAĞIMSIZLIK ANAYASASI'NIN YENİDEN TESİS EDİLMESİ İÇİN GEREKLİ ULUSAL UZLAŞMANIN SAĞLANMASINI AMAÇLIYOR”
“Libya krizi sistemik ve çok yönlüdür. Sorunlarımızı çözmek için, Libya halkının isteklerini yerine getirebilecek, düzgün çalışan kurumlara sahip, anayasaya dayalı bir yönetim sistemini benimsememiz gerekiyor.
Yukarıda da açıkladığım gibi Libya'da yeniden işleyebilecek bir yönetim sistemi için elimizdeki formül daha önce işe yarayan formüldür. 1951 İstiklal Anayasası bunu detaylı bir şekilde anlatmaktadır. Bu, Libya'nın bugün yeniden karşılaştığı sorunlara çok benzer sorunlarla karşı karşıya kaldığı bir dönemde varılan ulusal uzlaşma yoluyla elde edilen, pratik, uygulanabilir, canlı, demokratik ve gerekli meşruiyete sahip tek formüldür.
Yakın zamanda başlattığımız yeni Ulusal Diyalog, Bağımsızlık Anayasası'nın yeniden tesis edilmesi için gerekli ulusal uzlaşmanın sağlanmasını amaçlıyor. Devlet kurumlarının devreye girmesiyle anayasal yönetim yeniden tesis edildiğinde, Libya, halkımızın haklı olarak hak ettiği geleceği ülkemiz için inşa etmek amacıyla kaynaklarını şeffaf ve hesap verebilir bir şekilde yönetebilecektir.”
“TÜRKİYE, LİBYA İLE BAŞARILI BİR GEÇİŞE SAHİP ÖNEMLİ BİR ÜLKEDİR”
“Türkiye, Libya'nın uzun ve başarılı bir geçmişe sahip olduğu, dünya sahnesinde önemli ve önemli bir ülkedir. Sadece bu tarihi ilişki nedeniyle değil, aynı zamanda Türkiye'nin kalkınma ve büyüme konusundaki birçok yeteneği ve uzmanlığı nedeniyle, Libya'nın birçok sektördeki acil ihtiyaçlarına yardımcı olan önemli bir ortak ve müttefik olacak.
Türkiye'nin ekonomisi tarımdan sanayi ve hizmetlere kadar çok çeşitlidir ve Libya'nın birçok sektörde kalkınması için değerli uzmanlık ve kaynaklar sunabilir.
Türkiye'nin Libya'nın yeniden inşası ve sürdürülebilir kalkınmasındaki potansiyel rolünün önemini kabul ederek, Türkiye'yi, ülkemize yakınlığı olan diğer ülkelerle birlikte, şu anda sürdürmekte olduğumuz yeni Libya Ulusal Diyaloğunu desteklemeye teşvik ediyoruz.”
“GENÇLİK, YENİ VE BAŞARILI BİR LİBYA'NIN İNŞASINA YARDIM ETMEYE HAZIR”
“Basitçe söylemek gerekirse gençlik Libya'nın geleceğidir. Ancak ülkemizdeki mevcut kaos durumu nedeniyle onların Libya yönetimine katılma yetenekleri ciddi şekilde kısıtlandı. Anlaşılır bir şekilde, Libya gençliği hiçbir ilerleme kaydedilmediği için giderek daha sabırsız hale geliyor. İyi yönetimin önemli bir parçası, Libya gençliğini, modern yüksek teknoloji ve sürekli yenilik çağında rekabet etmek ve başarılı olmak için gerekli bilgi ve becerilerle güçlendirmek için birinci sınıf bir eğitim sistemine odaklanmaktır. Libya'nın ekonomisini verimli bir şekilde büyütmek için ihtiyaç duyduğu yeni şirketleri ve endüstrileri yaratacak olan gençliktir. Başarılı bir ulus olarak dünyada hak ettiği yeri bulması için Libya'yı ileri fırlatacak olan şey, gençliğin enerjisi ve hırsıdır. Gençliğin yeni ve başarılı bir Libya'nın inşasına yardım etmeye hazır, istekli ve yetenekli olduğundan hiç şüphem yok. Onlara bunu yapma fırsatı verildiğinden emin olmak için artık düzgün, birleşik işleyen bir ülkeye dönüşmeliyiz.”
