Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP), okyanusun üçte ikisinden fazlasında biyoçeşitliliğin korunması ve sürdürebilir kullanımına yönelik ‘tarihi bir anlaşmanın’, ABD’nin New York kentindeki BM genel merkezinde düzenlenen ilgili oturumun ardından kabul edildiğini açıkladı.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) tarafından yapılan açıklamada, “New York'ta Birleşmiş Milletler, okyanusun üçte ikisinden fazlasını kapsayan ve ulusal yetki alanlarının dışında kalan alanlardaki deniz biyoçeşitliliğinin korunmasını ve sürdürülebilir kullanımını sağlamayı amaçlayan tarihi bir anlaşmayı kabul etti” denildi. Söz konusu anlaşmanın müzakereleri için 2017’de BM himayesinde oluşturulan ve ilk toplantısı 2018’de yapılan Hükümetlerarası Konferans’ın dün düzenlenen 5’inci oturumunun ardından anlaşmanın kabul edildiği belirtildi.
4 TEMEL KONU ELE ALINDI
Anlaşmada ele alınan 4 temel konu şu şekilde açıklandı:
“Deniz genetik kaynaklarına ilişkin faaliyetlerden kaynaklanan faydaların adil ve hakkaniyetli bir şekilde paylaşılması için bir çerçeve oluşturmakta ve ulusal yetki alanlarının ötesindeki alanların deniz genetik kaynaklarına ilişkin dijital dizi bilgilerinin tüm insanlığa fayda sağlamasını temin etmektedir.”
“Açık denizlerdeki ve uluslararası deniz yatağı alanındaki hayati habitatları ve türleri korumak ve sürdürülebilir bir şekilde yönetmek için deniz koruma alanları da dahil olmak üzere alan temelli yönetim araçlarının oluşturulmasını sağlayacaktır.”
“Ulusal yetki alanlarının ötesindeki alanlardaki faaliyetlerin çevresel etkilerinin değerlendirilmesini ve karar alma süreçlerinde dikkate alınmasını sağlayacaktır. Ayrıca, ulusal yetki alanlarının ötesindeki alanlarda faaliyetlerin kümülatif etkilerinin ve iklim değişikliği, okyanus asitlenmesi ve ilgili etkilerin sonuçlarının değerlendirilmesi için ilk kez uluslararası bir yasal çerçeve sağlamaktadır.”
“Ayrıca, başta gelişmekte olan taraf devletler olmak üzere taraflara, anlaşmanın hedeflerine ulaşmalarında yardımcı olmak üzere kapasite geliştirme ve deniz teknolojisinin transferi konularında iş birliğini kolaylaştıracak ve böylece tüm devletlerin ulusal yetki alanlarının ötesindeki deniz biyoçeşitliliğini sorumlu bir şekilde kullanmaları ve bunlardan yararlanmaları için eşit şartlar oluşturacaktır.”
2 YIL SÜREYLE İMZAYA AÇIK OLACAK
Anlaşmanın, sürdürülebilir kalkınma konulu 2023 SDG Zirvesi’nden bir sonraki gün olan 20 Eylül 2023 tarihinden itibaren 2 yıl süreyle New York’taki BM genel merkezinde taraf devletin imzasına açık olacağı ve 60 ülkenin onayı sonrası yürürlüğe gireceği ifade edildi.
BM GENEL SEKRETERİ ANTONIO GUTERRES: “KÜRESEL TEHDİTLER KÜRESEL EYLEMİ HAK EDİYOR”
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, tüm devletlere, anlaşmanın yürürlüğe girmesini sağlamak için elinden geleni yapma ve mümkün olan en kısa sürede anlaşmayı onaylama çağrısında bulundu. Anlaşmanın kabul edilmesinin çok taraflılığın gücünün bir göstergesi olduğunu ifade eden Guterres, “Bu, okyanusun karşı karşıya olduğu tehditlerin ele alınması ve 2030 Gündemi ve Kunming-Montreal Küresel Biyoçeşitlilik Çerçevesi de dahil olmak üzere okyanusla ilgili amaç ve hedeflerin başarısı için kritik önem taşımaktadır. Gezegenimize yönelik ulusal sınırları aşan tehditlere karşı harekete geçerek, küresel tehditlerin küresel eylemi hak ettiğini ve ülkelerin ortak yarar için birlik içinde bir araya gelebileceğini gösteriyorsunuz” ifadelerine yer verdi.